“`html

Dünya Ekonomilerinde Enflasyon ve Tarifelerin Etkisi

Dünya genelindeki ekonomiler, enflasyon ve resesyon tehlikeleri arasında denge bulmaya çalışırken, ABD’nin uyguladığı tarifelerin ekonomik göstergeler üzerindeki etkisi görünür hale gelmeye başladı. Son açıklanan enflasyon verileri, tarifelerin etkisinin beklenenden daha sınırlı olduğunu ortaya koyuyor ve bu durum Federal Reserve’in (Fed) para politikası kararlarını temkinli bir şekilde alacağı yönündeki tahminleri destekliyor.

Aylık ve Yıllık Tüketici Fiyat Endeksi

ABD’nin Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziran ayında aylık %0,3 oranında bir artış gösterirken, yıllık enflasyon %2,7 ile tahminlerin üzerinde bir yükseliş kaydetti. Bu, aylık enflasyonun ocaktan beri en yüksek, yıllık enflasyonun ise şubat ayından bu yana en yüksek seviyesine ulaştığını gösteriyor.

Çekirdek TÜFE, enerji ve gıda fiyatları hariç tutulduğunda, haziranda aylık %0,2 ve yıllık %2,9’luk bir artış gösterdi. Piyasa beklentileri, çekirdek enflasyonun aylık %0,3 ve yıllık %3 seviyelerinde olması yönündeydi. Bir önceki ay, çekirdek TÜFE aylık %0,1 ve yıllık %2,8 artış göstermişti.

Fed’in Faiz İndirimleri Hakkında Beklentiler

Analistler, tarife kaynaklı risklerin hala geçerli olduğunu vurgulayarak, Fed’in enflasyon ve istihdam piyasasının görünümüne dair daha fazla netlik elde edilene kadar faiz indiriminde duraksayabileceğini ifade ediyorlar. Enflasyon verilerinin ardından, para piyasalarında Fed’in eylül ayında faiz indirimine gitme olasılığının zayıfladığı gözlemlendi; ancak yıl içinde toplamda iki kez faiz indirimine gidileceği yönündeki öngörüler hala geçerliliğini koruyor.

Tarifelerin ABD’deki enflasyon üzerindeki etkilerinin yıl sonuna doğru daha belirgin hale gelmesi beklenirken, gelecekteki veriler, para piyasalarındaki beklentilerin yeniden şekillenmesine yol açabilir. Bugün açıklanacak Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) verisinde enflasyon trendine dair önemli ipuçları aranıyor.

Politik Baskılar ve Fed’in Cevapları

Fed, enflasyonla başa çıkma çabalarının yanı sıra, artan politik baskılarla da karşı karşıya. Dönemin ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, “Tüketici fiyatları düşük. Fed, faiz oranlarını düşürmeli.” şeklinde bir çağrıda bulundu. Trump, faizlerin 3 puan düşürülmesi halinde yılda 1 trilyon dolarlık tasarruf sağlanabileceğini savundu.

Başkan Trump, Hazine Bakanı Scott Bessent’in Fed Başkanı Jerome Powell’ın yerine geçip geçemeyeceğine yönelik bir soruya verdiği yanıtta, “O bir seçenek, ama ben onun işini seviyorum,” dedi.

Fed yetkilileri de pandemi sonrası ekonomik belirsizlik üzerine açıklamalarda bulunuyor. Boston Fed Başkanı Susan Collins, para politikasının belirsizlikler altında karar almasının zor olduğunu belirtirken, tarifelerin yılın ikinci yarısında enflasyonu artıracağını ve çekirdek enflasyonun yıl sonuna kadar %3 civarında olmasını beklediklerini ifade etti. Dallas Fed Başkanı Lorie Logan ise enflasyonu kontrol altına almak için Fed’in faiz oranını bir süre daha sabit tutmasının gerekebileceğine, ancak enflasyon ve iş gücü piyasası zayıflarsa faiz indirimine dönüş yapabileceklerine dikkat çekti.

Tahvil Faizi ve Dolar Endeksinin Yükselişi

Bu gelişmeler, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizinin %4,49 seviyesine yükselmesine neden oldu ve dolar endeksi 98,6 seviyesine çıktı. Dolar endeksinin 99’a yaklaşması, altın fiyatlarını baskılayarak, altının ons fiyatının dün %0,6 oranında düşerek 3.325 dolara gerilemesine yol açtı. Ancak, şu anda kayıplarının bir kısmını telafi ederek 3.337 dolara yükseldi.

Brent petrolün varil fiyatı ise günlük %0,1 artışla 68,4 dolardan işlem görüyor.

Kurumsal Finansman Durumu

Kurumsal alanda, ABD’nin büyük bankaları ikinci çeyrek finansal sonuçlarını açıklamaya başladı. Bu çeyrek JPMorgan Chase’in net karı %17 azalırken, Wells Fargo’nun karı %0,6, Citigroup’un karı ise %25 oranında artış gösterdi. JPMorgan Chase hisseleri yaklaşık %1 değer kaybederken, Wells Fargo’nun hisseleri %5,5 düştü, Citigroup’un hisseleri ise %4 arttı.

Nvidia, ABD hükümetinden ihracat lisansı aldığını ve H20 çiplerinin Çin’e satışına devam etmeyi planladığını duyurdu. Bu durum, Nvidia’nın hisselerinin %4 değer kazanmasına ve Nasdaq endeksindeki yükselişe katkı sağlamasına yol açtı.

New York Borsası’nda S&P 500 endeksi %0,4, Dow Jones endeksi %0,98 değer kaybederken, Nasdaq endeksi %0,18 yükseldi. ABD borsa endeksinin vadeli işlemleri ise yeni güne negatif bir tonda başladı.

Avrupa Ekonomisi Üzerindeki Baskılar

Avrupa borsaları, ABD’deki enflasyon verilerinin bir etkisi olarak satış ağırlıklı bir seyir izledi. Bugün, Avro Bölgesi’nde açıklanacak dış ticaret dengesi verileri yatırımcıların dikkatini çekiyor. Ayrıca, ABD ile Avrupa Birliği arasında tarifelere ilişkin anlaşmanın olup olmayacağı konusunda belirsizlikler sürüyor. İngiltere Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey, IMF’nin küresel ekonomideki riskli dengesizliklerle mücadelede kilit bir rol üstlenmesi gerektiğini belirtti.

Jeopolitik risklerle ilgili gelişmeler de takip edilirken, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Trump’ın ABD ile AB ve NATO üzerindeki baskılar hakkında yorumda bulunarak, “ABD Başkanının neye göre hareket ettiğini anlamak istiyoruz.” ifadelerini kullandı.

Ekonomik güven endeksi olan ZEW, kurumsal yatırımcı ve analistlerin önümüzdeki altı ay içindeki beklentilerini ölçerek artış gösterdi. ZEW Endeksi, olumlu ekonomik sinyaller ve düşen faiz oranlarıyla birlikte geçen ay %5,2 artışla 52,7 seviyesine geldi.

Dün İngiltere’de FTSE 100 endeksi %0,66, Almanya’da DAX 40 %0,42, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi %0,66 ve Fransa’daki CAC 40 endeksi %0,54 değer kaybetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar ise güne negatif bir başlangıç yaptı.

Asya Borsalarında Durum

Asya borsalarında karışık bir seyir izleniyor. Çip sevkiyatının Çin’e yeniden başlayabileceğine dair iyimserlikler teknoloji hisselerini desteklemekle birlikte, piyasada genel bir belirsizlik var.

Dünyanın en değerli şirketi Nvidia, H20 yapay zeka çiplerinin yeniden Çin’e satılabileceğini duyurdu. Nvidia’nın CEO’su Jensen Huang, ABD’li yöneticilerle yaptığı görüşmelerin ardından, Amerikan yapay zeka altyapısını güçlendirmeye yönelik desteklerini yineledi.

Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng ise, sanayi modernizasyonunun hızlandırıldığını ve tüketimin artırılması için çabaların yoğunlaştırılacağını belirtti.

Japonya’da Nikkei 225 endeksi %0,5, Hong Kong’da Hang Seng endeksi %0,4 değer kazanırken, Güney Kore’de Kospi %0,8 ve Şanghay bileşik endeksi %0,1 düşüş gösterdi.

VİOP’da Gelişmeler

Borsa İstanbul, “15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü” nedeniyle salı günü işlem görmedi. Pazartesi günü, satış ağırlıklı bir seyrin ardından BIST 100 endeksi %1,28 değer kaybıyla 10.225,48 puan ile günü kapattı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat ise pazartesi akşamı normal seans kapanışının %0,1 üzerinde 11.953,00 puanda işlem gördü.

Dolar/TL, dün günü %0,1 artışla 40,2110’dan kapatırken, bugün bankalararası piyasada açılışta %0,1 değer kazanarak 40,2050’den işlem görüyor.

Analistler, yurt içinde bütçe dengesi ve özel sektörün yurt dışından aldığı kredi borcunun, yurtdışında ise ABD’de ÜFE, sanayi üretimi, Fed’in Bej Kitap raporu ve Avro Bölgesi dış ticaret dengesi verilerinin takip edileceğini belirtiyor. Teknik olarak BIST 100 endeksinde 10.100 ve 10.000 puanın destek, 10.300 ve 10.400 seviyelerinin direnç konumunda olduğu ifade ediliyor.